Burak KESKİNCİ/ İSTANBUL, -Arama kurtarma köpekleri özellikle doğal afetlerde hayat kurtarıyor. Hassas burunları sayesinde zaman kaybetmeden enkazın altındaki insanları bularak onlara can dostu oluyorlar. İstanbul’da Hüseyin Tüm tarafından eğitilen 4 yaşındaki Tokyo da o köpeklerden biri. 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinde 11 can kurtaran Tokyo yıkım ve sel felaketi gibi acil durumlarda da görev alıyor. Antakya’da 8 gün çalışan Tokyo’nun tek başına 100 insanın işini yaptığını aktaran Tüm, hassas kokulara duyarlı, eğitimli köpeklere doğal afetlerde daha çok ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Ataşehir Belediyesi dünyesinde arama kurtarma köpeği eğitmeni olarak çalışan Hüseyin Tüm, köpeği Tokyo ile tanışma hikayesini anlattı. Tüm, “Tokyo’yu 3 aylıkken sahiplendim. Şu anda 4 yaşında, Belçika malinois cinsi bir köpek. Yeşilköy’de eğitim almaya başladı. 2 senelik eğitimin sonunda da Sakarya Valiliği’nin, İl AFAD Müdürülüğü’nün düzenlediği bir sınava katıldı. Oradan başarıyla ayrıldıktan sonra da sertifikalı oldu. Sertifika enkazda çalışma yetkisine sahip olduğunu gösteriyor. Şu anda Türkiye’de genelinde yaklaşık 56 köpeğimiz var, Tokyo onlardan biri” dedi.
TOKYO, 6 ŞUBAT FELAKETİNDE DE ÇALIŞTI
Tokyo’nun görev aldığı en önemli olayın 6 Şubat depremleri olduğunu ifade eden Tüm, Sultanbeyli’de bir yıkımda ve İğneada’da meydana gelen sel felaketinde çalıştıklarını aktardı.
Tokyo ile enkaz altındaki11 kişiyi tespit edip çıkardıklarını söyleyen Tüm, “Bazı enkazlarda tespit edip oradan uzaklaşıyoruz çünkü çok büyük bir felaketti ve arama konusunda çok fazla köpek olmadığı için tespit edip başka ekiplere devredip yolumuza devam ettik. Arayıp, bulup, tespit ediyoruz. Diğer arkadaşlar da orayı kazarlar ve kazazedeyi oradan çıkartırız. Zaten biz tespit ettikten sonra Tokyo ile beraber alandan çekiliriz “diye konuştu.
“100 İNSANIN YAPACAĞI İŞİ EĞİTİMLİ KÖPEKLERİN TEK BAŞINA YAPABİLİR”
Enkaz üzerinde arama konusunda 100 insanın yapacağı işi eğitimli köpeklerin tek başına yapabileceğini ifade eden Tüm, “100 insanı kullanmaktansa sadece bir köpekli ekibi kullanmak çok daha mantıklıdır. Tokyo ile beraber çıktığımızda 100 insanın bulamayacağı, hassas kokuları dostlarımız buluyor” dedi.
“DAHA BÜYÜK BİR YIKIMDA DAHA ÇOK KÖPEĞE İHTİYACIMIZ VAR”
Türkiye’de arama-kurtarma çalışmaları için köpek sayısının yeterli olmadığını belirten Tüm, “Çok daha fazla olması gerekiyor. 56 köpek derseniz 56 enkazda çalışabilir. Daha büyük bir yıkımda daha çok köpeğe ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı.
Arama kurtarma köpek eğitmeni Engin Yazar ise bir köpeğin eğitim süreci hakkında bilgi vererek “Süreç yavrunun annesinden ayrılmasıyla, 3.5 aylıkken başlıyor. Ayrıldıktan sonra köpeğin odağı olan oyuncak ve av güdüsünü kullanarak ve köpeklerde bunu hırslandırarak, insan rolüyle bunu bağdaştırıyoruz. Sonrasında insan ve oyuncağı ayırıyoruz. En son oyuncağı biz vermeye başlıyoruz sonrasında köpek tamamen büyüdüğünde 18 aylık olduğunda, arama rolünü kullanmaya başlıyoruz. İnsan kokusuna yönlenebilecek çalışmaları yaparak köpeği bu iş üzerinde eğitiyoruz” dedi.
Yazar, eğitmeni olduğu Dante isimli köpek ile ilgili ise “Sahibi yut dışına çıkacağından dolayı Dante’yi 2023 yılında 15 aylıkken sahiplendim. Köpeği teste soktum. Oyuncak güdüsü aynı şekilde hırslı ve yüksek olduğundan bunu kullanarak 11 aylık çalışma süreci geçti. Sonrasında AFAD’ın düzenlemiş olduğu sınavı başarılı bir şekilde geçti. Sertifikalı arama kurtarma köpeği olarak birlikte çalışıyoruz. Çatalca’da bir kayıp vakası vardı. Orada arama çalışmasına katıldı” diye konuştu.
“KÖPEKLERE ÇOK BÜYÜK ROL DÜŞÜYOR”
Arama kurtarma çalışmalarında köpeklere çok büyük rol düştüğünü ifade eden Yazar, “Sertifikalı köpek sayısı şu anda 55-60 civarında. Çalışma bazında köpek olarak çok eksiğimiz var. Ülkemizde köpek sayısı çok az. 55 köpek İstanbul gibi büyük bir metropolde deprem olduğunda bir mahalleye bile yetmez. O yüzden köpeklerin de her zaman iyisini tercih etmeye çalışıyoruz. Bu konuda imkanlarımız biraz sıkıntı yaratıyor. Eğitim alanlarında gerçek bir enkaza ulaşamıyoruz. İstanbul’da eğitim yapabileceğimiz enkaz alanı yok. Olmadığı için de köpeklerin eksikleri çok fazla oluyor” dedi.
“HIRSLARININ ÇOK YÜKSEK OLMASI GEREKİYOR”
Arama kurtarma köpeklerinde olması gereken özellikler ile ilgili konuşan Yazar, “Köpeklerin daha çok atletik olmaları gerekiyor. Hırslarının çok yüksek olması lazım. Bu anlamda Belçika malinois türü ön plana çıkıyor. Labrador, golden ve Alman çoban köpeklerini daha çok kullanıyoruz. 7-8 yaşından sonra köpekler tamamen yaşlanma sürecine giriyor. 2 yaşından sonra başlayıp yaklaşık 6 senelik bir eğitim süreci devam ediyor” ifadelerini kullandı.
